Hoe inclusieve taal je teksten verrijkt

Inclusieve taal is taalgebruik waarin je woorden en uitdrukkingen vermijdt die (onbewust) stereotyperend kunnen zijn of uitgaan van traditionele waarden of verwachtingen. Door inclusieve taal te gebruiken, houd je rekening met een diversiteit aan achtergronden, identiteiten en overtuigingen. Het gaat daarbij om wat je wel zegt, maar ook om wat je niet zegt.

Met inclusieve taal maak je je tekst toegankelijk voor een divers publiek. Daarom hebben overheidsorganisaties, onderwijsinstellingen en belangenorganisaties vaak hun eigen richtlijnen voor communiceren in inclusieve taal. Maar wat heb je als ondernemer, maker of student aan inclusieve taal?

Waarom inclusieve taal?

Ons taalgebruik weerspiegelt de wereld waarin we leven en hoe we de wereld zien. Omdat de wereld niet stilstaat, verandert ook onze taal voortdurend. Inclusieve taal is zo’n taalverandering. Groepen mensen uitsluiten vanwege hun achtergrond, (gender)identiteit of overtuiging is niet meer van deze tijd. Daarom passen we ons taalgebruik aan.

Inclusieve taal in bijvoorbeeld vacatureteksten, lesmaterialen en overheidsbrieven draagt bij aan een open, gelijkwaardige wereld. En dat is, plat gezegd, good for business. Je laat klanten en opdrachtgevers zien dat je begaan bent met mensen, ongeacht wie ze zijn of waar ze vandaan komen. Het nodigt ook interactie uit met verschillende groepen mensen, wat wederzijds begrip verder bevordert.

Inclusieve taal in het wild

Inclusieve taal raakt steeds meer ingeburgerd in zowel geschreven als gesproken taal. In de trein zegt de conducteur niet meer “dames en heren,” maar “beste reizigers”. Je bent niet meer hoog- of laagopgeleid, maar theoretisch of praktisch opgeleid. Als je het Nederlands beheerst, spreek je niet Algemeen Beschaafd Nederlands, maar Standaardnederlands. Het Verre Oosten is gewoon Oost-Azië.

“Inclusieve taal is niet links of rechts.”

Zulke uitdrukkingen veranderen omdat we ons bewust worden van onbewuste vooroordelen en traditionele waarden. Niet alle treinreizigers voelen zich man of vrouw. Een mbo-diploma is voor de samenleving minstens zoveel waard als een universitair diploma. Hoe goed je het Nederlands beheerst zegt niets over hoe beschaafd je bent. Oost-Azië was vooral voor Europese ontdekkingsreizigers erg ver weg.

Mag je dan ook niks meer zeggen?

Het lastige aan inclusieve taal is dat je niet altijd voor iedereen inclusief kan zijn. Ook beledig je met een stereotype uitdrukking niet altijd iedereen die tot een bepaalde groep behoort. Dat maakt het moeilijk om eenduidige richtlijnen op te stellen.

Voor sommigen is het lastig om inclusieve taal los te zien van politiek. Taalverandering is soms ongemakkelijk, maar inclusieve taal is niet links of rechts. Stel, je hebt een winkel. Dan maken trappen en smalle deuren het voor mensen in een rolstoel lastig om je winkel binnen te komen. Zo voelt het ook als je vanwege je achtergrond, identiteit of overtuiging wordt buitengesloten.

Praat erover

Inclusieve taal draait om erkenning en herkenning. Iedereen wil zich begrepen voelen. Inclusieve taal draagt daaraan bij. Vaak ben je je niet bewust dat je taalgebruik groepen mensen kan buitensluiten. Het kan daarom nooit kwaad om je teksten kritisch te laten nakijken.

Soms botsen taalveranderingen met persoonlijke opvattingen. Welke woorden en uitdrukkingen we als inclusief beschouwen, komt altijd in dialoog tot stand. Als tekstredacteur en copywriter help ik je om tot zo inclusief mogelijke teksten te komen. Daar heeft iedereen voordeel van.

Oscar van Heiningen
Redigeermeneer